هیئت محبین الحسن (علیه السلام)

در چندین جاى قرآن مجید ذکر شده که: از انبیا و امت سؤال کرده مى‏شود. از پیغمبران مى‏پرسند که شما را براى دعوت خلق فرستادیم آیا به مردم رساندید؟

عرض کنند: پروردگارا! تو شاهدى که ما مسامحه نکردیم.

ندا مى‏رسد شاهد شما کیست؟

همه گویند: شاهد ما خاتم ما است؛ یعنى محمد (صلى الله علیه و آله و سلم). و همچنین از عیسى بن مریم مى‏پرسند: آیا تو گفتى که من و مادرم را بپرستید که یکدفعه عیسى در مقابل عظمت پروردگار مى‏لرزد و عرض مى‏کند: پروردگارا! اگر من چنین حرفى زده بودم تو مى‏دانستى، من گفتم بنده خدایم و خداى من و خودتان را بپرستید.

از امتها هم سؤال کرده مى‏شود که آیا پیغمبرتان به شما قضایاى امروز را خبر نداد؟

همه مى‏گویند: آرى. دیگر از موارد سوأل، پرسش از نعمتهاى پروردگار است که با آن چگونه رفتار شده است‏؟ آیا بر نعمت، شکر کرده است یا نه بلکه کفران نموده است.

درباره سؤال از نعمت، روایات مختلف است. آنچه جمع بین روایات است این است که نعمت، مرتبه دارد. مهمترین مراتب آن نعمت ولایت آل محمد (صلى الله علیه و آله و سلم) است بلکه نعیم مطلق، ولایت است.

امام (علیه السلام) به قتاده فرمود: شما عامه راجع به ثم لتسئلن یومئذ عن النعیم چه مى‏گویید؟

حضرت فرمود: نعمت ولایت ما آل محمد (صلى الله علیه و آله و سلم) است.

پرسیده مى‏شود: شما با آل محمد (صلى الله علیه و آله و سلم) چه کردید؟ چقدر محبت و تبعیت از ایشان داشتید؟.

از دشمنان مى‏پرسند: چرا با این نعمت دشمنى کردید؟ از خوراک سؤال کرده نمى‏شود مگر این که شخصى اسراف کرده یا تبذیر کرده باشد، یا از حرام کسب کرده باشد، یا در حرام صرف کرده باشد آن وقت از این جهت مورد سؤال واقع مى‏شود.

از هر حرام و گناهى هم سؤال کرده مى‏شود که چرا چنین کردى؟ از بعضى نعمتها هم هست که به خصوصه پرسیده مى‏شود؛ یکى از نعمتها عمر است؛ چنانچه در روایات داریم که نمى‏گذارند کسى قدم از قدم بردارد مگر این که جواب این چهار نعمت را بدهد: از عمرش که در چه آن را گذرانیده؟ از جوانى‏اش که به چه چیزهایى خودش را مبتلا کرد و از مالش که از کجا به دست آورده و در کجا صرف کرد؟ و همچنین از ولایت آل محمد (صلى الله علیه و آله و سلم).

قانون از کجا آورده‏اى؟ آن‏جا خوب اجرا مى‏شود. آن وقت در کجا صرف کرده‏اى؟ حتى اگر انفاق به ریا کرده باشد، مورد مؤاخذه قرار مى‏گیرد.